Gringo in Palenque

Steeds vaker hoor ik ‘Gringo’ roepen als ik door dorpjes fiets. Meestal is het een kind dat de uitroep doet en deze wordt al snel overgenomen door vriendjes, vriendinnetjes, broertjes en zusjes die van heinde en verre komen aangerend. Vaak is in de dorpjes wel een helling die ik moet bedwingen en dus is er ruim de tijd voor iedereen om naar de weg te snellen en te kijken hoe deze chagrijnige, oude fietser voorbij harkt. Af en toe staan de kinderen te stuiteren van opwinding en als ik hen ook nog eens toezwaai is het feest compleet. Soms gaan hele scholen uit hun dak als de kinderen op het schoolplein me in de gaten krijgen. Het doet me sterk denken aan mijn eerste fietstocht in Thailand en Maleisië van Phuket naar Penang toen de kinderen me begroetten met ‘Fereng’, oftewel ‘Neus’. Dat die benaming niet onverdeeld positief is blijkt uit het Maleis waar de Neusaap wordt aangeduid met Orang Belanda, oftewel Hollander, maar dat terzijde. Meestal klinkt ‘Gringo’ onschuldig, maar bij de wat oudere kinderen voel ik een ondertoon die enigszins minachtend overkomt, maar misschien vergis ik me.

De benaming ‘Gringo’ geeft me ook een beetje het gevoel alsof ik in een Lucky Luke album ben terechtgekomen. Daar komt bij dat de honden hier vaak net zo lui op straat liggen te slapen als in de avonturen van deze cowboy. Langs de weg zitten vaak gieren op paaltjes die me indringend aankijken en hopen af te kunnen lezen aan mijn gelaatsuitdrukking wanneer hun eten wordt opgediend. Ik laat echter niets los en probeer hen te misleiden, net als een renner in de kopgroep van een bergetappe die naar zijn concurrenten net doet of hij met twee vingers in de neus naar boven fietst en onderwijl duizend doden sterft. Geïrriteerd vliegen de gieren op en zweven hoog boven mijn hoofd op de thermiek in de hoop mij zo te kunnen intimideren.

Het stuk van Tactic naar Coban is vrijwel vlak en dat is genieten. Vanaf Coban merk je dat je het gebergte uitrijdt en gaat het steeds meer omlaag. De weg stinkt naar dieseldampen en verbrande remplaten van de vrachtauto’s die voortdurend vechten tegen de zwaartekracht. Als fietser is het geweldig om zo’n Behemoth in de afdaling voorbij te rijden. Zelf bereik ik makkelijk snelheden van meer dan 70 km/u, maar dat wordt snel gecompenseerd als de volgende klim zich aandient en mijn snelheidsmeter aangeeft dat ik 0 km/u rijdt. Terwijl ik zo naar boven krabbel denk ik terug aan mijn middelbare schooltijd waar mijn natuurkundedocent het verschil tussen kinetische en potentiële energie probeerde uit te leggen en hoe dat van toepassing is op mijn fietsactiviteiten. Als ik van zo’n helling naar beneden race, bouw ik dankzij mijn snelheid een grote hoeveelheid kinetische energie op en in het ideale geval is die net iets groter dan de potentiële energie die besloten ligt in de top van de volgende helling dankzij de zwaartekracht. In dat geval hoef je niet bij te trappen om boven te komen en kan je je voorbereiden op de volgende afdaling. Er zijn fietsers die al tijdens de afdaling beginnen bij te trappen om zodoende zo ver mogelijk naar boven te geraken, maar dat vind ik persoonlijk niet ‘mindful’. Je geniet dan niet van het moment van de afdaling, maar maakt je alweer zorgen over de volgende beklimming.

Het fietsen gaat steeds makkelijker, maar niet snel genoeg. Zelfs in de inmiddels meer vlakke etappes zitten zoveel hoogtemeters dat ik niet veel progressie maak. In Chisec, langs de A9 probeer ik daarom een bus te nemen die me verder noordwaarts moet brengen. Ik begrijp echter niets van het openbaar vervoer en telkens wanneer ik vraag of er een bus rijdt naar mijn volgende bestemming is het antwoord negatief. Als ik dan toch maar weer op de fiets stap word ik vrijwel direct ingehaald door een bus met dezelfde bestemming. Met een tuktuk lukt het me soms om een paar kilometer verder te komen, maar het zet geen zoden aan de dijk. Aan de andere kant is het geen straf om hier te fietsen en ik geniet met volle teugen. Ik arriveer in Sayaxché en steek met een pontje de Passion River over in de hoop daar een bus te vinden die me naar de Mexicaanse grens kan brengen. Pas na dertig km fietsen lukt het me in een dorpje om een busje te vinden dat me mee wil nemen. Gelukkig maar want het wegdek is inmiddels zo slecht dat het me dagen zou hebben gekost dit zelf te moeten doen. Met de bus kom ik aan in La Technica aan de grens en met een bootje word ik overgezet. Ik overnacht in het Mexicaanse Frontera Corozal en regel de volgende dag een busje richting Palenque, mijn volgende reisdoel dat 170 km verderop ligt. Als het busje ’s morgens vroeg voorrijdt weigert de chauffeur me mee te nemen; hij kan geen fiets vervoeren. Ik probeer nog iets te regelen, maar krijg te horen dat alle vervoer met dit soort busjes plaatsvindt en dat ik mijn fiets dus niet kan meenemen. Ik bereid me voor op een fietstocht van 170 km waar ik op z’n minst twee dagen over doe. Gelukkig wordt ik op een ‘busstation’ gewezen waar ook busjes met een imperial staan en zo bereik alsnog Palenque.

Palenque

De volgende ochtend fiets ik de tien kilometer naar het archeologische monument Palenque. Palenque is een ruïnestad van de Maya’s en kende haar hoogtijdagen in de 7^e en 8^e eeuw na Chr. De stad heeft een oppervlak van ongeveer 15 vierkante kilometer, maar slechts een deel is opgegraven. Vooral het onderzoek van de Mexicaanse archeoloog Alberto Ruz (1906-1979) in de jaren vijftig leidde tot spectaculaire ontdekkingen zoals het graf van Pakal (de Grote) in de Tempel van de Inscripties en dat van zijn vrouw Tz’ak-b’u Ajaw in de Tempel van de Rode Koningin. Het deel dat is onderzocht ligt nu in een parkachtige omgeving, maar wanneer je langs de rivier naar beneden loopt dan zie je dat vrijwel alles door het oerwoud is overgroeid. Aan de rand ligt een klein museum met voorwerpen van de opgravingen. De topstukken liggen echter in de hoofdstad van Mexico. Morgen keer ik terug naar Guatemala, nog steeds met openbaar vervoer om wat van mijn achterstand in te lopen.